Pasgeleden vroeg iemand wat ‘luisteren’ voor mij betekend. In eerste instantie gaf ik een voor de hand liggend antwoord: “Iemand luistert echt naar me als hij mij de volledige aandacht geeft”. Diegene die de vraag stelde, ging niet op mijn antwoord in en vroeg alleen maar: “Wat nog meer Bram?”.
Ik probeerde me voor te stellen hoe het voelt als ik zelf echt naar iemand probeer te luisteren. Ik ben dan volledig gefocust, merk weinig op van wat er om me heen gebeurt, en heb eigenlijk alleen maar oog en oor voor de ander. Ik zuig me als het ware vast in de ander en volg de andere persoon woord voor woord. Soms, als ik met mensen een gesprek heb, zit er ergens in mijn hoofd een radartje dat zich bezig houdt met de volgende vraag die ik dan kan stellen. Als ik echt luister dan denk ik niet na over de volgende vraag, dan ben ik volledig bezig met wat de ander communiceert, zowel verbaal als non-verbaal.

Ik kreeg nogmaals de vraag: “Wat nog meer Bram?”. Ik nam even de tijd om er over na te denken en kwam uit bij het woord respect. Als iemand echt naar mij luistert ervaar ik respect. Hij of zij veroordeelt me niet en luistert onbevangen. Het geeft me het gevoel dat ik ‘er mag zijn’, dat ik ‘er toe doe’. Met andere woorden dat ik mijn verhaal mag doen en dat iemand in mijn verhaal geïnteresseerd is, onbevangen en zonder oordeel.

Een laatste keer kwam dezelfde vraag weer terug: “Wat nog meer Bram?”. Ik probeerde me voor te stellen hoe ik me zou voelen als iemand oprecht en zonder oordeel naar me luistert; wat het betekend om gerespecteerd te worden en er ‘mogen zijn’. Ik kwam uit bij het woord LIEFDE. Als iemand echt naar je luistert, is dat een vorm van liefde. Het is enorm kostbaar, je mag jezelf zijn en er is geen oordeel over je. Je mag jouw verhaal doen en er wordt niet een mening tegenover gezet, nee, de ander is oprecht geïnteresseerd in je verhaal en wil niets liever dan dat jij je gehoord voelt.

Ik vond het een prachtige ontdekking dat oprecht en zonder oordeel luisteren zo’n impact kan hebben.

Ik wens je dan ook toe dat je regelmatig iemand tegenkomt die zo naar je wil luisteren!

Een tijdje geleden zag ik een interview met Remco Veldhuis, 1 van de cabaretiers van het duo ‘Veldhuis & Kemper’. Op dit moment staat hij in het theater met de voorstelling ‘Lang verhaal kort’ wat hij zelf een ‘ongeautoriseerde samenvatting van de Bijbel van 2 uur’ noemt. Toen Veldhuis gevraagd werd naar een gedeelte uit de Bijbel wat hem aansprak noemde hij het verhaal uit Johannes 8 dat draait om een vrouw die van overspel is betrapt en die volgens de wet gestenigd moet worden. Jezus wordt uitgedaagd door de religieuze leiders om zijn oordeel hierover te geven maar in plaats van haar te veroordelen schrijft hij eerst in het zand en staat, als men blijft aandringen, op en zegt: “Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.” Het bleek dat niemand aan die criteria voldoet van zonder zonde en iedereen droop dan ook af zonder dat er een steen werd opgepakt om te gooien en de vrouw te doden.

In de wereld van vandaag zie ik ook vaak mensen die vinden dat ze ‘gelijk’ hebben en in hun recht staan. Als jij een fout maakt en de ander heeft gelijk, dan zal men het vaak niet laten om verhaal te halen en zijn recht op te eisen. Programma’s als de Rijdende rechter zijn dan ook populair op TV en mensen gaan daarin voluit om hun gelijk te halen. Kijk eens wat er in het verkeer gebeurt. Als jij een fout maakt, je blijft bijvoorbeeld te lang links rijden op de snelweg, wordt er direct met lichten geknipperd of getoeterd of, nog erger, een middelvinger opgestoken. Mensen zullen het weten als ze iets fout doen en moeten daar dan ook de prijs voor betalen vinden we vaak. Ook als het om criminaliteit gaat wordt het beleid repressiever en vinden we steeds vaker dat er hard moet worden gestraft zonder genade.

Ik verlang naar een maatschappij waarin we milder voor elkaar kunnen zijn, zonder de waarheid te verdoezelen. Tenslotte maken we allemaal fouten en is niemand zonder ‘zonde’, die dus zonder aarzeling de eerste steen zou kunnen gooien. Vaak zit het voor mij in de kleine dingen zoals iemand in laten voegen tijdens een file, zelfs als die persoon een tikkie asociaal probeert zich er tussen te dringen. Of, zoals me laatst gebeurde, iemand voor laten gaan bij de kassa met maar een paar boodschappen om af te rekenen. Het gaat er niet om dat die persoon die een tikkie asociaal is in het verkeer maar zijn gang kan gaan maar het heeft alles met onze eigen houding te maken. We misdragen ons toch allemaal wel eens in het verkeer en vaak schamen we ons dan ook nog wel. Maar ja, dat ziet de ander niet, die ziet vooral je asociale rijstijl. Is het niet zo dat we zelf ook vriendelijk behandelt willen worden door de ander? Waarom staan we dan zo vaak op ons recht en zijn we niet wat milder voor elkaar?

Het Bijbelgedeelte uit Johannes 8 eindigt met Jezus die alleen overblijft met de overspelige vrouw. Christenen geloven dat Jezus iemand was zonder zonden, dus hij had het volste recht om haar te veroordelen en die steen te gooien. Hij doet dat niet en kiest voor een andere, mildere houding zonder haar fouten te verdoezelen. Hij veroordeelt haar niet en zegt: “Ga naar huis en zondig niet meer”.
Een mooi voorbeeld waar we veel van kunnen leren. Ik hoop dan ook dat ik zo’n milde houding in mijn eigen leven mag hebben naar anderen en ik wens dat iedereen ook toe.

Iedereen die 35 of ouder is herinnerd zich Monica Lewinski nog wel. Een naïeve, jonge stagiaire in het Witte Huis, die verliefd werd op de president van de VS en daar een verhouding mee had. De hele wereld viel over haar heen en haar leven veranderde op slag en tot op de dag van vandaag.

Iemand wees me op een Ted talk van Monica Lewinski, die na 17 jaar vond dat het genoeg was en dat ze haar eigen leven weer in handen moest nemen. Haar verhaal is wat mij betreft indrukwekkend en ik heb respect voor de manier waarop ze dit heeft gedaan. Zonder zich van haar eigen verantwoordelijkheid te onttrekken verteld ze hoe ze een speelbal werd van alles en iedereen en wat het (beginnende) internet heeft betekend in deze situatie. Toen bestond er nog geen social media maar forums, e-mails, roddelsites en dergelijk brachten haar tot wanhoop en tot op het randje van zelfmoord plegen. Beseffen we zelf wel eens wat we doen als we mensen online voor gek zetten, een filmpje online zetten van iemand in een schaamvolle situatie of online schelden of roddelen?

Wat schieten we er mee op om anderen te vernederen (online) en waar is onze compassie met de ander gebleven? Ik kijk naar een moedige vrouw die haar schaamte overwint en ons allemaal waarschuwt voor de gevolgen van ons online gedrag. Ik houd niet van een pet maar als ik er een op mijn hoofd zou hebben neem ik diep mijn pet voor haar af. Ik hoop dat we iets waardevols en menselijks van haar mogen leren namelijk haar laatste woorden van de Ted Talk: “Have compassion with yourself. We all deserve compassion, and to live both online and off in a more compassionate world.”

Enige tijd geleden, toen ik nog leidinggevende op een ICT-afdeling was, kwam een van de medewerkers mijn kantoor binnen en begon te zijn frustratie met mij te delen: “Ik heb zo veel prioriteiten op mijn bordje, ik weet niet wat als eerste op te pakken. Neem jij maar een beslissing Bram, over het punt wat het meeste prioriteit heeft volgens jou, dan kan ik daar aan werken!”

Ik besloot om niet in te gaan op zijn vraag om hem te vertellen wat hij moest doen. In plaats daarvan stelde ik hem een vraag: “Kunt je me al je prioriteiten eens opnoemen? ” vroeg ik hem en ik schreef ze onder elkaar op mijn white board., het waren er 15 in totaal. Vervolgens gaf ik hem zelf een white board marker en vroeg hem om achter elke prioriteit een getal van 1 tot 15 te plaatsen, waarbij 1 de hoogste prioriteit was en 15 de minste.
Ik hielp hem door regelmatig een vraag te stellen, zoals: “Wat is belangrijk voor onze klant?” of ” Bij welke taak kunnen collega’s je helpen. of kan door iemand worden overgenomen??” of “Wat denk je zelf over wat de hoogste prioriteit heeft? ” enz. Het was een lastige klus voor hem maar na bijna 45 minuten had hij achter elke taak een cijfer geplaatst.
Daarna wist hij wat zijn prioriteiten waren en hoe het een en ander te organiseren, ondanks dat het aantal taken nog steeds 15 was.

In plaats van hem te vertellen wat hij moest doen, hielp ik hem om zijn eigen lijst van prioriteiten te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen keuzes. Ik geloofde in zijn vermogen om zijn eigen problemen op te lossen en hij heeft ook daarna laten zien dat hij het aan kon op eigen kracht!

Wat mij betreft was het geen rocket science, ik nam alleen de tijd om een paar goede vragen te stellen